Solunum sistemi, vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak ve karbondioksiti atmak için hayati öneme sahip bir mekanizmadır. Bu sistem, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronşlar, bronşçuklar ve akciğerlerden oluşur. Her bir organ, solunumun etkin bir şekilde gerçekleşmesi için özel görevler üstlenir.
Burun ve Burun Boşluğu
Burun, havanın ısıtılmasını, nemlendirilmesini ve filtre edilmesini sağlar. Burundaki kıllar ve sümüksü madde (mukus), havadaki toz parçacıklarını tutar. Kılcal kan damarları, alınan havayı ısıtarak vücuda uygun sıcaklığa getirir. Mukus aynı zamanda havayı nemlendirir ve burun, aynı zamanda koku alma organımızdır.
Yutak (Farenks)
Ağız ve burun boşluğuyla, yemek ve soluk borusunun birleştiği kısımdır. Burun ya da ağız yoluyla gelen hava yutağa geçer. Ağızdan besin alındığında gırtlak kapağı soluk borusunu kapatarak besinlerin soluk borusuna geçmesini engeller ve besinlerin yemek borusuna yönlendirilmesini sağlar.
Gırtlak (Larenks)
Yutaktan gelen havayı soluk borusuna iletir. Soluk borusunun başlangıcında bulunur. Gırtlağın içinde bulunan ses telleri ile ses oluşumu sağlanır.
Soluk Borusu (Trakea)
Üst üste dizilmiş kıkırdak halkalardan oluşur. Soluk borusunun görevi, havanın akciğerlere iletilmesini sağlamaktır. Soluk borusunun içi bir zarla kaplıdır. Bu zar, toz parçacıklarını ve mikropları tutmak için kaygan ve yapışkan bir salgı üretir. Tutulan yabancı maddeler balgam şeklinde dışarı atılır.
Bronşlar ve Bronşçuklar
Soluk borusu, bronş adı verilen iki kola ayrılır. Bu kollardan biri sağ, diğeri sol akciğere girer. Akciğerlerde gittikçe incelen birçok dala ayrılarak bronşçukları oluşturur.
Akciğerler
Süngerimsi yapıda olan akciğerler biri sağda, diğeri solda olmak üzere iki tanedir. Sağ akciğer 3, sol akciğer 2 lobdan oluşmaktadır. Sol akciğerin küçük olmasının nedeni burada kalbin bulunmasıdır. Akciğerlerin yapısında, çok ince duvarları olan alveoller bulunur. Alveollerin çevresi çok sayıdaki kılcal damarlarla çevrilidir. Akciğerle kan arasındaki gaz alışverişi alveollerde gerçekleşir.
Diyafram
Soluk alıp verme olayında görevli yapılardan biri diyaframdır. Diyafram, akciğerlerin çalışmasını destekleyen güçlü bir kastır.
Soluk Alma ve Verme
Soluk alma sırasında diyafram kasılarak düzleşir ve akciğerlerin tabanını aşağıya doğru çeker. Kaburga kasları kasılır ve göğüs kafesi genişler. Akciğerlerin içerisindeki basınç azalır ve akciğerler genişleyerek içeri temiz hava girer. Soluk verme sırasında diyafram gevşeyerek kubbeleşir, akciğerler yukarı doğru hareket eder, kaburga kasları gevşer ve göğüs kafesi daralır. Akciğerlerin içerisindeki basınç artar ve akciğerler daralır, dışarı kirli hava çıkar.
Solunum sistemi, vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak ve karbondioksiti atmak için hayati öneme sahip bir mekanizmadır. Bu sistemin her bir organı, solunumun etkin bir şekilde gerçekleşmesi için özel görevler üstlenir. Örneğin, burun, havayı ısıtarak, nemlendirerek ve filtreleyerek akciğerlere ulaşmasını sağlar. Akciğerlerde ise gaz değişimi gerçekleşir ve oksijen kana geçerken, karbondioksit atılır.